MUSTAFA RÂKIM EFENDİ (1758-1826)

“Hatt-ı Gülzârî”

Mustafa Rakım Efendi’nin “Hatt-ı Gülzâri” tarzında bilinen iki eserinden biridir. Aharlı kağıt üzerine is mürekkebi ve altın kullanılarak yazılmış istifli levha. Celî sülüs ve sülüs hattı ile “Lâ havle ve lâ kuvvete illâ billâhi’l-aliyyi’l-azîm / Güç ve kuvvet, sadece Yüce ve Büyük olan Allah’ın yardımıyladır” yazılı. Pervazı halkârî. Üst seviye muazzam tezhibi “Zehebehu Muhsin, 1370” ketebeli (Muhsin Demironat). Fevkalade kondisyonda. Türk Hat Sanatı’nın başyapıt örneklerinden müzelik şaheserdir.

Referans: Eser, “Fennülhatt” kitabının arka kapak görselidir. Süheyl Ünver’in “50 San’at Sever Serisi” isimli eserinin “Hattat Mustafa Rakım Efendi” bölümünde yayınlanmıştır. Kataloğunda Uğur Derman tarafından yeniden tesbit edilmiştir. Eserin, Sn.Nurullah Özdem tarafından verilmiş 2022 tarihli künye ve izahat sertifikası mevcuttur. Süheyl Ünver’in 1966 yılında Edhem Bey Köşkü’nde çektiği fotoğrafta yer almaktadır.

Provenans: Eski Halil Edhem Arda Koleksiyonu.

Ölçüler: 39 x 29.5 cm.

Mehmed Kapudân’ın oğlu ve İsmâ‘il Zühdî Efendi’nin kardeşidir. Ağabeyinden ve Derviş Alî’den sülüs ve nesih meşk etti, 12 yaşında icâzet aldı. Reisü’l-küttâb Râtib Efendi ile tanıştıktan sonra Evlad-ı Küberâya yazı talim etmeye başladı. Müderrislik payesi, Sikke-i Hümâyûn Ressamlığı ve Tuğray-ı Hümâyûn’un tanzîmine memur edildi. Sultan II.Mahmud’un hat hocalığını yaptı. Edirne Pâyesi’ni ve Mekke Pâyesi’ni elde etti. 1818’de İstanbul Mollası olup 1820’de Anadolu Kazaskerliği pâyesini elde etti. Mustafa Râkım Efendi’nin yazdığı Nakşidil Sultan Türbesi kuşak yazısı ve Nusretiye Camii kuşak yazıları Türk ve İslâm Eserleri Müzesi’nde korunmaktadır. Nusretiye Camii içindeki kuşak yazısı ve Topkapı Sarayı Bâbüsselâm Kapısı üzerindeki yazılarda onundur. Topkapı Sarayı’nda sülüs, nesih, celî sülüs kıta, levha ve yazdığı tuğraları bulunmaktadır. İstanbul Türk ve İslâm Eserleri Müzesi’nde Hilye-i Saâdet, Türk Vakıf Hat Sanatları Müzesi’nde Cihangir Camii’nden alınan celî sülüs zerendûd yazıları, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi’nde nesih hatla istinsah ettiği Ayvansarâyî’nin Hadîkatü’l-Cevâmi‘ adlı eseri onun günümüze ulaşmış bilinen eserlerindendir. İsmâil Zühdü ve Hüseyin Hamîd Efendi’nin mezar taşları, Topkapı Sarayı Hazine Kethüdâsı Odası tamir yazısı, Miskinler Tekkesi ve Çeşmesi, Başçuhadar Seyyid Ömer Ağa Çeşmesi celî ta‘lik kitâbe yazıları onun eserleridir.