OSMANLI 19.YÜZYIL SULTAN II.ABDÜLHAMİD HAN TUĞRALI “TERATOLOJİK” GÜMÜŞ KÂSE / POTETSO MIKRON

19.Yüzyıl. Osmanlı, Balkanlar. Sultan II.Abdülhamid Han (1876-1909) tuğralı. Yekpare gümüşten halka tabanlı, yuvarlak çukur formlu, yüksek kenarlı olarak tasarlanmış eser, kumlama zemin üzerine kabartma/repousse, kazıma/grave, kalemişi ve dövme tekniği ile oluşturulmuş stilize insan ve yılan figürleri ile tezyin edilmiştir. Eserde tekrarlı kullanılan yılan figürü ölümsüzlüğü, kötülüğü, şekil değiştirmeyi ve yaşam döngüsü ile reenkarnasyon benzeri yeniden dirilişleri sembolize eder. Yılan ayrıca sular tanrısıdır. Yılan figürünün çoğu mitolojide bilgeliği ve sağlığı temsil ettiği bilinmektedir.

Bu tip eserlerin formu ve bezemesi, kökenini 14. ve 15. yüzyıla kadar geriye götürebileceğimiz Balkanlar’daki eski bir geleneği takip etmektedir. Eserdeki fantastik figürler Balkanlar’ın teratolojik stilinin karakteristik bir özelliğidir ve 16.Yüzyıl İznik Seramik motiflerine de öncü olmuştur. İlahiyatçı Yuhanna Manastırı’nın arşivlerinden gelen 19. Yüzyıla ait envanterler de bu tip taslar (tasia), kâseler (koupes) ve küçük kâseler (potetso mikron) bulunduğu bilinmektedir. Bu tip kâselerin seküler kullanımı sadece kilise ve görevlileri ile sınırlı değildir, Balkanlar’da ve Batı Avrupa’da seküler ortamlarda şarap içmek için, bazen de şerbet içmek için de kullanılmıştır. Bu ekol eserlerden günümüzde birçok örnek Türkiye dışındaki manastır hazinelerinde muhafaza edilmektedir. Sina Yarımadası, Azize Aikaterina Manastırı, Patmos Adası ve Aynaroz Dağı’ndaki hazineler buna örnektir. Ayrıca 1923’te Lausanne’da imzalanan Nüfus Mübadelesi Anlaşması sonrasında bir grup eserde Yunanistan’a taşınmış ve çoğu Atina’da ki Bizans ve Benaki müzeleri arasında dağılmıştır. Fevkalade kondisyonda. Ele geçmesi zor gerçek bir koleksiyon parçasıdır.

Referans: Eserin damgası "Osmanlı Gümüş Damgaları / Garo Kürkman" kitabının 47.sayfasında yer almaktadır.

Yükseklik: 5 cm.
Çap: 8.5 cm.
Ağırlık: 70 gr.