MEHMED ŞEFİK EFENDİ (1819-1879)
“Zerendut Levha”
Ketebeli. Hicri 1292 tarihli. Zerendut (kalıp) levha. Ketebesi hattat tarafından “Ketebehu Mehmet Şefik” şeklinde atılmış. Şuara Suresi 88. Ayet “Yevme la yenfeu malun velâ benun İllâ men etâllâhe bi kalbin selîm / İnsanların diriltileceği gün ve Allah’a temiz bir kalple gelenler dışında malın da çocukların da fayda vermeyeceği gün beni mahcup etme" yazılı.
Referans: Türk Hattatları, Şevket RADO / Sayfa:220
Ölçüler: 30 x 70 cm.
MEHMED ES’AD YESÂRÎ ( ? - 1798)
“Zerendut Levha”
Ketebeli. Zerendut (kalıp) levha. Ketebesi hattat tarafından “Mehmed Esad el-Yesari” şeklinde atılmış. Talik hattı ile “Yâ Erhame’r-Râhimîn / Bütün merhamet edenlerden daha merhametli olan” yazmakta.
Referans: Türk Hattatları, Şevket RADO / Sayfa:182
Ölçüler: 23 x 50 cm.
HASAN TAHSİN EFENDİ (1851-1916)
“Zerendut Levha”
Ketebeli. Hicri 1273 tarihli. Zerendut tekniğiyle tatbik edilmiş. Ketebesi hattat tarafından “Hasan Tahsin bin Mehmed Kâmil” şeklinde atılmış. Celi Talik hattı ile “Allah (celle celaluhu)” yazılı. Pervazları stilize çiçek buketlerinden oluşmakta. Ebatları ve yazı kalitesi açısından yüksek kıymette ele geçmez koleksiyonluk eserdir.
Referans: Türk Hattatları, Şevket RADO / Sayfa:249
Ölçüler: 73 x 107 cm.
ZUHÛRÎ İSHÂK-ZÂDE EFENDİ ( ? - 1762)
“Neyl’ür Reşâd fî Emri’l Cihâd”
Ketebeli. Hicri 1167 tarihli. Saray işi. Muhteşem klasik Osmanlı cildinde. Müellifi Mirzazâde Mehmed Salim tarafından 1732 tarihinde Sultan I.Mahmud Han adına kaleme alınmış. 4 bölümden oluşmakta, ser-levhaları tezhipli. Aharlı kâğıt üzerine is ve surh mürekkebi ile yazılmış, altın cetvelli, altın duraklı. Fevkalade kondisyonda. Türk Hat Sanatı’nın yüksek kıymette, ele geçmez müzelik şaheseridir.
Referans: Neylü’r-Reşâd fî Emri’l-Cihad, Mirzazâde Mehmed Sâlim / Ali Bey Matbaası, İstanbul 1294
Ölçüler: 26 x 15 cm.
MUHAMMED EMİN
“Kur’an-ı Kerim”
Ketebeli. Klasik tezhipli. Aharlı kâğıt üzerine is mürekkebi ile yazılmış, sure başları altın. Cildi şemseli, kapak içi ebrulu. Hizip gülleri ile bezeli, altın cetvelli, altın duraklı. Hafız Mustafa Sıddıki talebesi Hattat Muhammed Emin’in koleksiyonluk eseridir.
Ölçüler: 23 x 14 cm.
MÜSTAKİMZÂDE SÜLEYMAN SÂDETTİN (1719-1788)
“Asım Efendi Divanı”
Ketebeli. Hicri 1170 tarihli. Küçük Çelebizade İsmail Asım Efendi Divanı. İstanbul’da yazılmış. Klasik Osmanlı cildinde. Aharlı kâğıt üzerine Talik hattı ile is ve surh mürekkebi kullanılarak yazılmış, ser levhası tezhipli, altın cetvelli. Türk Hat Sanatı’nın 18.Yüzyıl’a tarihlenen yüksek kıymette koleksiyonluk bir örneğidir.
Referans: Süleyman Sâdeddin Müstakimzâde, Tuhfe-i Hattâtîn (nşr. İbnülemin Mahmud Kemal), İstanbul 1928
Ölçüler: 23 x 13 cm.
OSMANLI 19.YÜZYIL SEDEF ve KEMİK KAKMA (BÜYÜK BOY) MİHRAPLI RAHLE
19.Yüzyıl. Osmanlı. Ahşap üzerine sedef ve kemik kakma, büyük boy. İşçilik kalitesi ile ön plana çıkan eser nadir görülen zengin kompozisyonlara ve görselliğe sahip. Fevkalade kondisyonda. İslam kültüründe önemi büyük olan Kur’an rahlelerinin kallavi ebatlarda tasarlanmış koleksiyonluk ve eşsiz bir örneğidir.
Ölçüler: 97 x 26 cm.
OSMANLI 18.YÜZYIL “DÂR-ÜL KURR”DA KULLANILAN RAHLE-İ TEDRİS / ŞEHZADE RAHLESİ
18.Yüzyıl. Osmanlı. Dâr-ül Kurrâ’da (Okuyucular Okulu) kullanılan Rahle-i Tedris (Öğrenci ders rahlesi) olarak tasarlanmış. Osmanlı Saray Erkânı'ndan birine ait. Ceviz ağacı üzerine kemik kakma tekniği ile dekorlu. Stilize geometrik unsurlarla zenginleştirilmiş “Penç” motifleri ile bezeli. Müstesna eser “Osmanlı Günlük Yaşam Nesneleri” kitabının 339.sayfasında yer almaktadır. Osmanlı Kültürü’nde çok önemli bir yeri olan bu tip rahleler çocuğa “Bed’-i Besmele Cemiyeti” denilen ritüelik bir törenle verilirdi, tören sonunda çocuk “Dâr-ül Kurrâ”daki ilk dersinde hocasının karşısında bu rahleyi kullanırdı. Bed’-i Besmele Cemiyeti (Besmeleye Başlama Töreni) Osmanlı’da sünnet töreni kadar önemli idi. Literatüre girmiş, yüksek kıymette gerçek koleksiyonluk eserdir.
Literatür: Eser, 2011 yılında “Övgüye Değer Eser Ödülü”ne layık görülmüş “Osmanlı Günlük Yaşam Nesneleri” kitabının 339.sayfasında yer almaktadır.
Ölçüler: 33 x 45 x 24 cm.
OSMANLI 19.YÜZYIL “ÇEKMECELİ” HATTAT SANDIĞI
19.Yüzyıl. Osmanlı. Hattat sandığı olarak tasarlanmış, 6 çekmeceli, yüksek platform ayaklı, yanlardan çift kulplu, öne açılan kapağı kilit mekanizmalı. Kemik kakma tekniği ile stilize geometrik unsurlarla zenginleştirilmiş penç motifleri ile bezeli. Fevkalade kondisyonda. Türünün nadir ele geçen koleksiyonluk örneğidir.
Ölçüler: 40 x 35 x 27 cm.
OSMANLI 19.YÜZYIL “SARAY İŞİ” SULTAN II.MAHMUD HAN TUĞRALI DERİ SÜMEN
19.Yüzyıl başı. Osmanlı. Saray işi. Sultan II.Mahmud Han (1808-1839) dönemi. Üstten cepli şekilde deriden tasarlanmış müstesna esere altın yaldız gümüş tel kullanılarak dival işi tekniğinde Sultan II.Mahmud Han tuğrası zarif floral bir çerçeve içinde uygulanmış. Sultan II.Mahmud Han dönemi örneklerine zor tesadüf edilen gerçek koleksiyonluk eserdir.
Ölçüler: 19 x 26 cm.
OSMANLI 19.YÜZYIL “YA FETTAH” İBARELİ ALTIN KAKMA HATTAT MAKASI
19. Yüzyıl. Osmanlı. Çelik gövdeli eserin bronz sap kısmı sülüs müsenna hat/aynalı yazı ile Esma’ül Hüsna’dan (Allah’ın 99 ismi) “her türlü zorlukları kolaylaştıran, darlıktan kurtaran” anlamında Eski Türkçe ile “Ya Fettah” ibareli. Yüzeyi kakma tekniğiyle altın kullanılarak çok zarif stilize floral tezyinatlı ve Türk Kültürü’nde önemi büyük “Hayat Ağacı / Selvi” dekorlu. Hattat, müzehhip ve musavvirlerin büyük tabakalar halindeki kâğıtları istenilen kıt’ada düzgün kesebilmeleri için üretilmiş makasların nadir görülen “Ya Fettah” ibareli koleksiyonluk örneğidir.
Uzunluk: 27 cm.
Hayat Ağacı Selvi, insanlık tarihinin çeşitli dönemlerinde en fazla kullanılan simgesel temadır. Çeşitli toplumların mitolojilerinde sözü geçen ağaç kimi zaman yaşamı, kimi zaman da evreni betimlemek için kullanılır. Türk kültüründe ise Hayat Ağacı; Selvi / Servi'dir. Hayat ağacı sembolü evreni; aslında cenneti, ölümsüzlüğü, yani ebediyeti, çoğalmayı, suyu, yağmuru, bereketi, soyu , yani soyları kullanıldığı yere göre simgeler. Selçuk ve Osmanlılarda, cenneti temsil ve uzun ömrü göstermesi bakımından camilerde, minyatürlerde, halı-kilimlerde, Kâbe örtüsü kumaşlarında ve özel objelerde kullanılmıştır.
OSMANLI 19.YÜZYIL HATTAT TAKIMI
19.Yüzyıl. Osmanlı. Hattat makası, usta damgalı iki kalemtraş ve iki fildişi maktadan oluşmakta. Hattat makası gümüş kakma ile Eski Türkçe “Engeroğlu”, fildişi saplı kalemtraş ise gümüş kakma ile Eski Türkçe “Hamdullah el-Mevlevi” ibareli. Koleksiyonluk bir takımdır.
Makas Uzunluk: 25 cm.
Kalemtraş Uzunluk: 19 cm. - 20 cm.
Makta Uzunluk: 13 cm. (her biri)
OSMANLI 19.YÜZYIL SARAY İŞİ “TELKÂRİ” HAT TAKIMI
19.Yüzyıl. Osmanlı. Saray işi. Tam takım. Müstesna eser, uygulanması oldukça zor ve meşakkatli, tamamen el ile yapılan “telkâri” işçiliği ile oluşturulmuş. Rıhdan, mürekkeplik, kalem ve masaüstü kaidesinden müteşekkil. Zarif kalemi firuze taşı ile zenginleştirilmiş, rıhdan ve mürekkepliği kapaklı. Fevkalade kondisyonda. Osmanlı Gümüş Sanatı’nın yüksek kıymette, estetik harikası ele geçmez koleksiyonluk örneğidir.
Ölçüler: 13 x 12.5 x 10 cm.
Kalem Uzunluk: 17 cm.
Ağırlık: 349 gr.
Osmanlı Telkâri Sanatı uygulama aşamaları sırasıyla; (Tel Çekme) Gümüş potada eritilerek ince çubuklar halinde dökülür. Daha sonra bu çubuklar silindirlerden ve haddelerden geçirilerek istenilen inceliğe getirilir. (Model Hazırlama) Yapılacak ürün önce ana hatlarıyla 1/1 ölçekte bir kağıt üzerine çizilir. Ürünün ana iskeletini oluşturacak parça esas alınarak hangi kısımlarında kaç mikron kalınlığında tel kullanılacağı, iç kısmının ne şekilde, hangi desenlerle doldurulacağı belirlenir. (Avlama) Haddelerden çekilen ve bükülen gümüş süratle sertleşir ve işlemede büyük kolaylık sağlayan yumuşaklığını kaybeder. Bu tellerin yumuşaklıklarını tekrar kazanmaları için asbest bir tabaka üzerinde ısıtılarak tavlanmaları gerekir. Tellerin çekilmeleri ve ürüne işlenmeleri sırasında tavlama işlemi sık sık yapılır. (Kesim) Gerekli bütün teller taslak üzerinde belirlenen kalınlık ve uzunluklara göre kesilerek hazırlanır. (Şekil Verme) Ürünü oluşturan ana iskeletin kesilmiş ve yassılaştırılmış parçaları çizilmiş olan taslak üzerine konularak şekillendirilir ve belirli yerlerinden birleştirilir. Sonra ince teller yerleştirilerek iskelet tamamlanır. İskeletin içerisindeki boşluklar işin tekniğine göre daha ince tellerle doldurulur ve sıkıştırılır, gerekli yerlerden birleştirilir. Bu şekilde içleri doldurularak hazırlanmış parçaların her birine bükülerek yada çukurlaştırılarak son şekil verilir ve parçalar ara bağlantılarla birleştirilerek bir araya getirilir. (Ayrıntıların Yapımı) Telkâride bir ürünü oluştururken ana parçaların dışında bu ana parçaları birleştirmede ve süslemede çeşitli parçacıklar kullanılır. Örneğin "geverse" adı verilen minik küreler yapılırken bir çivi üzerine sarılan ince teller makasla kesilir ve küçük halkalar elde edilir. Bu halkalar bir kömür parçası üzerinde ısıtılıp eritilerek minik toplar haline getirildikten sonra iki ağaç blok arasında sıkıştırılıp döndürülerek yuvarlaklaştırılır. Böylece 1-2 mm. çapında içi dolu kürecikler elde edilir. Daha büyük küre ve topları yaparken gümüş plaka değişik çaplarda daireler halinde kesilir. (Birleştirme) Telkâri tekniği ile yapılan her ürünün tamamı telden yapılır. Bunun için bir ürün binlerce parçadan bükülerek ve birleştirilerek oluşturulur. Bu yüzden bu teknikte kaynak önemli bir yer tutar. Kaynak materyali olarak gümüş ve pirinç karışımı bir alaşım kullanılır. (Ağartma) Bütün parçaları birleştirilmiş bir ürün son şeklini aldığı zaman ısıtma, kaynak ve diğer işlemler nedeniyle kirlenmiş, kararmış ve oksitlenmiş durumdadır. Ürünün doğal parlak rengini alabilmesi için ağartma işlemi uygulanmaktadır. Bu uygulamada bütün ürünler bir bakır kap içine konulur ve üzerlerine nitrik asitli su ilave edilir. Ürünler doğal renklerini alıncaya kadar birkaç dakika süreyle kaynatılır. Daha sonra bol su ile durulanır ve kurutulur. (Son İşlemler) Ağartılan ürünler çövenli su ile tekrar yıkanır ve ince telli bir fırça ile iyice fırçalanır. Yüzeydeki fazlalıklar ve artıklar temizlenir, yüzey düz bir çelik parçası ile parlatılır.
OSMANLI 19.YÜZYIL SULTAN II.ABDÜLHAMİD HAN TUĞRALI TAKVİM KLİŞESİ
19.Yüzyıl. Osmanlı. Sultan II.Abdülhamid Han (1876-1909) tuğralı. Vakitleri gösteren 16 parçadan (1 ana, 15 iç klişe) müteşekkil takvim klişesi. Fevkalade kondisyonda. Ele geçmez koleksiyonluk eserdir.
Ana Parça Ölçüleri: 14.5 x 10 cm.
Mühür Ölçüleri: 2 x 3.5 x 1.5 cm. (her biri)
OSMANLI 19.YÜZYIL BRONZ USTURLAP
19.Yüzyıl sonu. Osmanlı. Bronzdan imal edilmiş. Ana gövde, beş disk, cetvel ve sabitleme aparatından oluşmakta, askı kancalı. Astrolojik ve astronomik hesaplamalar yapmak için kazıma / grave tekniği ile yılın aylarını ifade eden astrolojik burç sembolleri, geometrik cetveller ve ibarelerle bezeli. Usturlap, gökyüzündeki yıldızları ve diğer nesneleri tespit eden, Güneş'in veya bir yıldızın konumundan yararlanarak zamanı belirten alettir. Gözlem yapmak ve zamanı belirlemek için başka aletlerin geliştirilmesiyle, İslam dünyasında yirminci yüzyıla kadar kullanılmaya devam etmiştir. Gökbilimci İslam alimlerinin insanlığa sunduğu bu muhteşem alet, muhtemelen dünyanın teknolojide geldiği son seviyenin başlangıç noktasıdır. Türünün nadir ele geçen koleksiyonluk bir örneğidir.
Ölçüler: 18 x 10 cm.
OSMANLI 18.YÜZYIL “SÜVARİ AHMET AĞA” GÜMÜŞ KAKMA HAVAN ŞAMDAN
18.Yüzyıl. Memluk ekolü. Gövdesi tuğra formunda "Süvari Ahmet Ağa" ibareli. Tunç üzerine gümüş kakma “Rumi” ve “Hatayi” motifler ile bezeli. Türünün nadir çıkan koleksiyonluk örneğidir.
Yükseklik: 32 cm.
FUAT SOYHAN (1885-1961)
“Türbe”
İmzalı. Tuval üzeri yağlıboya.
Referans: Türk Ressamları Hayatları ve Eserleri / Sayfa: 211
Ölçüler: 45 x 61 cm.
1885 yılında Gelibolu’da doğdu. Orta öğrenimini İstanbul’da Mercan İdadisi’nde, yüksek öğrenimini de Edebiyat Fakültesi’nde tamamladı. Ardından 3 yıl kadar Sanayi-i Nefise Mektebi’nde Salvatore Valeri Atölyesi’nde çalıştı. Kuleli Askeri Lisesi ve Ankara Kız Lisesi’nde resim öğretmenliği yaptı. Sanatçı, gerek 1914 Dönemi, gerekse 1930-50’li yıllarda oluşan Müstakiller ve D Grubu sanatçılarının hakim olduğu sanat ortamlarının yeni etkileşimleri içinde bazı grup sergilerine katılsa da genellikle bağımsız çalışmıştır.
OSMANLI SARAY İŞİ KÂBE TASVİRİ
Hicri 1337 tarihli. Osmanlı. Saray işi. Müstesna eserin merkezinde “Kâbe” tasviri ve Eski Türkçe ile “Sene 1337” tarihi yer almakta. Dantel ve farklı malzemeler kullanılarak oluşturulmuş floral kompozisyonlar figüratif unsurlarla zenginleştirilmiş. Bugüne kadar emsaline rastlanılmamış kompozisyona ve üst seviye işçiliğe sahip. Kasalı orijinal altın varak çerçevesi içerisinde. Fevkalade kondisyonda. Ele geçmez gerçek koleksiyonluk eserdir.
Ölçüler: 73 x 62 cm.
OSMANLI 19.YÜZYIL “KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN HAN’IN BAĞDAT SEFERİ” ÇİFT MİNYATÜR
19.Yüzyıl. Osmanlı. Hicri 1230 tarihli. Ahmet Derviş ketebeli. Çift. Kanuni Sultan Süleyman Han’ın tasvir edildiği Bağdat Seferi (1533-1536) ile ilgili minyatürlerin 19.Yüzyıl tekrarları. Kâğıt üzerine çok renk tatbik edilmiş, etrafı klasik tezhipli, etek bölümü kitabeli, altın cetvelli. Belgesel özelliği ile ön plana çıkan, estetik ve görsel yönü yüksek, türünün koleksiyonluk örnekleridir.
Ölçüler: 34 x 21 cm.
OSMANLI 19.YÜZYIL SARAY İŞİ SAVATLI GÜMÜŞ “VAN” KUBUR DİVİT
19.Yüzyıl. Osmanlı. Eski Türkçe “Van” damgalı. Saray işi. Osmanlı Saray Yüksek Erkânı için Sultani özelliklerde ve işçilik kalitesinde özel olarak yapılmış. Silindirik formlu ve vidalı 5 parçadan müteşekkil olup birbirine vidalı olarak tesbit edilmiş mürekkep hokkası, rıhdan ve kalem muhafazasından (kalemdan) oluşmakta. Tüm yüzeyi Osmanlının yüksek zevkini gözler önüne seren savat işçiliği ile oluşturulmuş stilize floral motifler arasına uygulanmış İstanbul’un önemli ve tarihi yerlerinin peyzajları ile dekorlu. Kapağında savat işçiliği ile oluşturulmuş “Osmanlı Saltanat Arması” yer almakta. Gövde üzerindeki madalyonlar içerisine sanatçı tarafından “Ayasofya, Kız kulesi, Galata Kulesi, Boğaziçi” gibi Osmanlı İstanbul’unun ikonik yerleri resmedilmiş. Fevkalade kondisyonda. Osmanlı Gümüş Sanatı’nın yüksek kıymette ele geçmez bir şaheseri ve müzelik örneğidir.
Referans: Eserin damgası "Osmanlı Gümüş Damgaları / Garo Kürkman" kitabının 72.sayfasında yer almaktadır.
Uzunluk: 29.5 cm.
Çap: 34 mm.
Ağırlık: 428 gr.
Divit, genellikle silindir biçimli bir kalemdan ile bir hokkadan oluşan yazı takımıdır. Kolay taşınması için kalemdan ve hokka birbirine bağlı olarak tasarlanmıştır. Hattatlar ve katipler divitlerini bellerine sardıkları kuşağın içinde taşırlar, kaymasın diye de “divit şiltesi” denen genelde deriden yapılan bir kılıf içine koyarlardı. Divitlerde hokka kalemdanın alt bölümüne dışarıdan bakıldığında görülmeyecek biçimli vidalı olarak yerleştirilir ya da üst bölümün kenarına perçinlenirdi. Divitler boy ve özelliklerine göre başlıca “hattat diviti”, “katip diviti” ve “kassam diviti” olarak üçe ayrılır. Birçok malzemeden yapılmış olan divitler mevcut olsa da abanoz, fildişi ve altından olanlarına son derece nadir tesadüf edilir. Divit sanatkarlarına “Devati” denilir. Divit yapımı hayli ustalık ve emek isteyen zor bir sanat dalıdır. Evliya Çelebi (1611-1682) divitçi esnafına ait dükkânların Beyazıt’ta kağıtçılar içinde bulunduğunu nakletmiştir. “Devati”ler / Divitçiler, Süleymaniye Camii avlu duvarı önünde boydan boya sıralanmış kırka yakın dükkânda ve bir kısmı da Üsküdar’da bugün Arakıyeci Hacı Cafer Mahallesi adını taşıyan yerde 1900 başlarına kadar faaliyetlerini sürdürmüşlerdir.
Savat, “sevad” (kara, karanlık, karartmak) sözcüğünden gelir ve gümüş üzerine yapılan siyah desen ve nakışların adıdır. Yalnızca bitmiş formlar üzerine uygulanan bir tekniktir; bu nedenle daha çok “mine”ye benzetilebilir ve bir tür “siyah mine” olduğu söylenebilir. Osmanlı’da 150 yıl kadar altın devrini yaşamıştır, öyle ki savatlı Türk tabakaları tüm Avrupa’da özellikle de Paris kuyumcularında kendine yer edinmiştir. Savat işlemi iki aşamada yapılır; Önce kalemkarlık, sonra savat alaşımının hazırlanması ve uygulanması. Savat alaşımı, bir ölçü gümüş, dört ölçü bakır, dört ölçü kurşun ve yeteri kadar kükürtten hazırlanır. Eserde önceden açılmış olan kalem kanallarına ekilerek kullanılabildiği gibi (ekme savat), boraksla karıştırılarak çamur haline getirildikten sonra bu boşluklara doldurularak (sürme savat olarak)da kullanılabilir. Ekilen veya sürülen savat, ocak ateşine tutulup yeniden eritilerek, kalem boşluklarını tamamen doldurması sağlanır. Soğutulduktan sonra zeminle bütünleşen savat, su zımparasıyla tesviye edilir, keçeyle parlatılıp cilalanarak işlem tamamlanır.
OSMANLI 19.YÜZYIL VAN İŞİ “AMEL-İ OHANNES VANİ” USTA DAMGALI SAVATLI GÜMÜŞ ÇİFT KADEH
19.Yüzyıl. Osmanlı. Van işi. Eski Türkçe ve Ermenice “Amel-i Ohannes Vani” usta damgalı. Çift. Aykırı formda, kallavi ebatta. Osmanlının yüksek zevkini gözler önüne seren savat işçiliği ile oluşturulmuş “Van Kalesi” (Eski Türkçe ile “Van” ibareli) ile “Osmanlı Askeri Mimarisi” (Eski Türkçe ile “Bab-ı Seraskeri” ibareli) konulu kompozisyonlara sahip. Platform yüksek kaideli, boğumlu, dar hazneli, geniş yayvan ağızlı. Hazne yüzeyi kalemişi ve kazıma/grave tekniği ile oluşturulmuş “Osmanlı Rokokosu” stilize sularla çevrili. Kaide kısmı gövdedeki tezyinatın devamı niteliğinde stilize floral motiflerle bezeli. Fevkalade kondisyonda. Aykırı formu ve ölçüleri ile dikkat çeken Osmanlı savat işçiliğinin ele geçmez örnekleridir.
Referans: Eserin damgası "Osmanlı Gümüş Damgaları / Garo Kürkman" kitabının 90. ve 96. sayfasında yer almaktadır.
Çap: 8.5 cm.
Yükseklik: 14 cm.
Ağırlık: 315 gr.
Savat, “sevad” (kara, karanlık, karartmak) sözcüğünden gelir ve gümüş üzerine yapılan siyah desen ve nakışların adıdır. Yalnızca bitmiş formlar üzerine uygulanan bir tekniktir; bu nedenle daha çok “mine”ye benzetilebilir ve bir tür “siyah mine” olduğu söylenebilir. Osmanlı’da 150 yıl kadar altın devrini yaşamıştır, öyle ki savatlı Türk tabakaları tüm Avrupa’da özellikle de Paris kuyumcularında kendine yer edinmiştir. Savat işlemi iki aşamada yapılır; Önce kalemkarlık, sonra savat alaşımının hazırlanması ve uygulanması. Savat alaşımı, bir ölçü gümüş, dört ölçü bakır, dört ölçü kurşun ve yeteri kadar kükürtten hazırlanır. Eserde önceden açılmış olan kalem kanallarına ekilerek kullanılabildiği gibi (ekme savat), boraksla karıştırılarak çamur haline getirildikten sonra bu boşluklara doldurularak (sürme savat olarak)da kullanılabilir. Ekilen veya sürülen savat, ocak ateşine tutulup yeniden eritilerek, kalem boşluklarını tamamen doldurması sağlanır. Soğutulduktan sonra zeminle bütünleşen savat, su zımparasıyla tesviye edilir, keçeyle parlatılıp cilalanarak işlem tamamlanır.
OSMANLI 19.YÜZYIL SARAY İŞİ "VANİ USTA" DAMGALI SAVATLI GÜMÜŞ NARGİLE TAKIMI
19.Yüzyıl. Osmanlı. Sultan II.Abdülhamid Han (1876-1909) dönemi. “Amel-i Vani” usta damgalı. Van işi. Tam takım. Saray yüksek erkânından biri için Sultani özelliklerde ve estetikte özel olarak tasarlanmış. Osmanlı'nın yüksek zevkini gözler önüne seren eserin her parçası gümüşten imal edilmiş ve muazzam bir savat işçiliği ile bezenmiştir. Bezemeler kuş figürleri ile zenginleştirilmiş stilize floral motiflerden oluşmaktadır. Bileziği altın vermeyli, üst kısmı şemseli ve ajurludur. Fevkalade kondisyonda. Osmanlı Gümüş Sanatı’nın üst seviye özellikleri ile dikkat çeken, ele geçmesi zor koleksiyonluk şaheseridir.
Referans: Osmanlı Gümüş Damgaları, 1996 / Garo KÜRKMAN
Yükseklik: 30 cm.
Ağırlık: 1.036 gr.
Savat, “sevad” (kara, karanlık, karartmak) sözcüğünden gelir ve gümüş üzerine yapılan siyah desen ve nakışların adıdır. Yalnızca bitmiş formlar üzerine uygulanan bir tekniktir; bu nedenle daha çok “mine”ye benzetilebilir ve bir tür “siyah mine” olduğu söylenebilir. Savat işlemi iki aşamada yapılır; Önce kalemkarlık, sonra savat alaşımının hazırlanması ve uygulanması.
Nargile, geleneksel bir tütün içme aracıdır. Kullanıcının bir hortum aracılığıyla sudan geçerek süzülen dumanı içine çekmesini sağlayan bir düzenek olan nargile, içim şekli ve adabı, yüzlerce yılda oluşmuş kullanım geleneği ile basit bir aletten fazlasını ifade etmekte olup, doğu kültürünün bir parçası haline gelmiştir. Önce İranlılar, daha sonra da Araplar arasında yaygınlaşan nargile, Araplarca “şişa”, İranlılarca ise “kalyan” olarak adlandırılır. Osmanlı’da ise 16.Yüzyılda Amerika'dan gelen tütünün tanınması ile başladı. Nargilenin bölümlerinden her biri eskiden farklı zanaatkarlar tarafından yapılmaktaydı. Nargile temel olarak 4 bölümden oluşur;
Ser: Nargilenin uzun gövdesi. Boyun kısmı dar olmakla birlikte karın kısmına inildikçe çapı genişleyen, yapı olarak sürahiye benzeyen bir parçadır. Cam, metal ve seramikten yapılır.
Lüle: En üstte bulunan, tömbekinin konulduğu delikli tabla. Gümüş, pirinç ya da bakırdan yapılmış, oymalarla süslü bir muhafaza ile çevrilidir. Üzerine köz konularak gerekli ısı sağlanır.
Marpuç: Dumanı şişeden alan ve ağza ulaştıran bölümdür. Bu bölümde kullanılan hortum koyun derisinden yapılır.
Şişe: İçinde dumanı filtre eden suyun olduğu ve fokurdamaların geldiği bölüm.
OSMANLI İSTANBUL İŞİ “MUHAMMED TAKİ” SAVATLI GÜMÜŞ TÜTÜN TABAKASI
19.Yüzyıl. Osmanlı. İstanbul işi. “Muhammed Taki” ibareli. Eserin, stilize floral motifler ile kuş ve kelebek figürleriyle zenginleştirilmiş kapağındaki madalyona üst seviye savat işçiliği ile “Osmanlı Devlet Arması”, arka yüzüne ise “Yıldız Hamidiye Camii” (Mosquée Hamidié) resmedilmiş ve Eski Türkçe ile “Muhammed Taki” yazılmıştır. Fevkalade kondisyonda. Türünün nadir çıkan koleksiyonluk örneğidir.
Referans: Osmanlı Gümüş Damgaları, 1996 / Garo KÜRKMAN
Ölçüler: 7 x 11.5 x 2 cm.
Ağırlık: 146 gr.
Tütün,1500 yıllarında Antiller’den İspanyol gemicileri vasıtasıyla İspanya'ya ve oradan Avrupa'ya yayılmıştır. Anadolu'ya ise Osmanlı İmparatorluğu zamanında (1605) Venedikli tüccarlar tarafından sokulmuş ve kullanılışı kısa bir zamanda yayılmıştır. Tütün bitkisi, kurutulmuş yaprakların yakılması ile ortaya çıkan dumanın içe çekilmesi veya tozlarının enfiye halinde buruna çekilmesi veya özel işlem görmüş yapraklarının çiğnenmesi suretiyle kullanılırdı. Osmanlı döneminin en parlak zamanlarına denk gelen dönemlerde tütün daha sonra kahve ile olan kardeşliğini pekiştirmiş ve sosyalleşme yerleri olan kahvehane/kıraathanelerin de yaygınlaşmasında ve günümüze kadar uzanan hükümet devlet indirip çıkarma mekanları olarak Osmanlı toplumunda iletişim zeminini de hazırlamıştır. Bir anlamda doğudan kahve Batıdan tütünle oluşturulan bu harika sentez Osmanlıda zirve yapan hazlardan sadece ikisini oluşturmuştur. İlk kahvehaneler Kanuni döneminde açılmıştır. Osmanlı’nın tütüne olan ilgisi kuşkusuz döneminde tütün tabakaları, nargile, ağızlık ve lülelerin özel olarak Osmanlı zevkine uygun yeni formlar ve tasarımlarla üretilmesi ve kullanılması ile kendi sanatkârlarını, modasını ve sanat eserlerini yaratmıştır.
OSMANLI 19.YÜZYIL “AMEL-İ OHANNES VANİ” USTA DAMGALI “VAN” İŞİ SAVATLI GÜMÜŞ TÜTÜN TABAKASI
19.Yüzyıl. Osmanlı. Eski Türkçe ve Ermenice “Amel-i Ohannes Vani” usta damgalı. Kitabesinde Eski Türkçe ile “Kale-i Van” yazmakta. Müstesna eserin ön yüzüne üst seviye savat işçiliği ile “Van Kalesi” görünümü resmedilmiş. Tüm yüzeyi Osmanlı Rokokosu üslubunda stilize floral motiflerle bezeli. Tabakanın içi altın vermeylidir. Osmanlı Gümüş Sanatı’nın yüksek kıymette, nadir ele geçen koleksiyonluk bir örneğidir.
Referans: Eserin damgası "Osmanlı Gümüş Damgaları / Garo Kürkman" kitabının 90. sayfasında yer almaktadır.
Ölçüler: 2.5 x 11 x 6 cm.
Ağırlık: 165 gr.
OSMANLI 19.YÜZYIL VAN İŞİ “İRALDOS” USTA DAMGALI (SAVATLI) GÜMÜŞ ŞEKERLİK
19.Yüzyıl. Osmanlı. Eski Türkçe “İraldos” usta damgalı. Van işi. Üst seviye savat işçiliği ile Osmanlı Rokokosu üslubunda stilize floral dekorlu. Dört ayak üzerinde, yanlardan çift kulplu, geniş hacimli ve üstten kapaklı olarak tasarlanmış. İç yüzeyi zengin altın vermeyli. Osmanlı savat işçiliğinin olağanüstü görsellik ve kalitede uygulandığı nadir koleksiyonluk eserdir.
Ölçüler: 8.5 x 20 x 9 cm.
Ağırlık: 336 gr.